khủng hoảng hàu tại nhật: thời cơ vàng cho doanh nghiệp việt nam?

Chia sẻ nội dung:

Khủng hoảng hàu tại Nhật: Thời cơ vàng cho doanh nghiệp Việt Nam?

Một cuộc khủng hoảng nguồn cung chưa từng có đang diễn ra tại Nhật Bản khi hàu và sò điệp nội địa chết hàng loạt, với tỷ lệ có nơi lên tới 90%. Sự kiện này đang mở ra một "cơ hội vàng" cho các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam để thâm nhập và thiết lập vị thế tại thị trường khó tính bậc nhất thế giới này.

Khủng hoảng nguồn cung tại thị trường Nhật Bản

Nhật Bản vốn là một cường quốc về nuôi trồng hàu, với tỉnh Hiroshima chiếm tới 60% sản lượng toàn quốc. Do đó, trước đây, nhu cầu nhập khẩu hàu của nước này không lớn, chủ yếu đến từ các đối tác truyền thống như Hàn Quốc, Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Tuy nhiên, tình thế đã hoàn toàn thay đổi. Báo cáo tháng 11/2025 cho thấy, hiện tượng hàu và sò điệp chết hàng loạt đã xảy ra tại nhiều vùng nuôi trọng điểm. Thiệt hại nghiêm trọng này đồng nghĩa với việc thị trường Nhật Bản sẽ thiếu hụt hàng chục nghìn tấn hàu trong ngắn hạn và trung hạn, bởi thời gian để tái tạo nguồn cung cần từ 1 đến 3 năm.

Sự thiếu hụt nguồn cung cấp bách này buộc Nhật Bản phải tìm kiếm các nhà cung cấp mới. Đây được xem là cơ hội lịch sử cho hàu Việt Nam. Nhu cầu tăng cao có thể giúp các doanh nghiệp Việt đàm phán được mức giá tốt hơn. Thêm vào đó, các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) như CPTPP và RCEP sẽ mang lại lợi thế cạnh tranh về giá cho sản phẩm của Việt Nam.

Những rào cản nghiêm ngặt cần vượt qua

Dù cơ hội rất lớn, Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản cảnh báo rằng cánh cửa này chỉ mở ra cho những doanh nghiệp có thể vượt qua các rào cản kỹ thuật cực kỳ nghiêm ngặt của thị trường.

Thách thức lớn nhất là Tiêu chuẩn An toàn Thực phẩm Nhật Bản (TFE), đặc biệt đối với phân khúc hàu tươi ăn sống (sashimi grade). Các yêu cầu cốt lõi bao gồm:

- Phải có Chứng nhận Kiểm dịch và chứng nhận vùng nuôi đạt chuẩn.

- Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về dư lượng kháng sinh và chất phụ gia.

- Kiểm soát chặt chẽ vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus, tác nhân gây bệnh đường ruột phổ biến.

Hiện tại, hàu Việt Nam chủ yếu được tiêu thụ ở dạng chế biến chín. Việc chuyển sang phân khúc hàu tươi ăn sống, vốn có giá trị cao nhất, đòi hỏi sự đầu tư lớn vào vùng nuôi sạch theo tiêu chuẩn quốc tế (như ASC) và công nghệ xử lý, bảo quản hiện đại.

Chiến lược tiếp cận thị trường

Để nắm bắt cơ hội này, Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản khuyến cáo các doanh nghiệp cần có một chiến lược tiếp cận bài bản. Trước mắt, nên tập trung vào phân khúc hàu chế biến sâu (đông lạnh, bán chế biến), nơi các yêu cầu về kiểm soát vi sinh vật có phần "dễ thở" hơn. Về lâu dài, cần nghiên cứu đầu tư để sản xuất hàu tươi đạt chuẩn sashimi.

Đồng thời, các Bộ ngành liên quan cần tích cực đàm phán với phía Nhật Bản để công nhận các vùng nuôi và cơ sở chế biến của Việt Nam đủ điều kiện xuất khẩu hàu sống sang thị trường này. Nếu tận dụng tốt cơ hội này, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một đối tác cung ứng hàu chiến lược mới cho Nhật Bản trong tương lai.