Chia sẻ nội dung:

Tại sao tôm luộc lên thịt bị bở, không dai dù nhìn vẫn tươi?

Tại sao tôm luộc lên thịt bị bở, không dai dù nhìn vẫn tươi?

Trong ẩm thực Việt, tôm luộc luôn được xem là món “thử lửa” độ tươi của nguyên liệu. Tuy nhiên, không ít trường hợp tôm sau khi luộc lại bị bở, nhão và nhạt vị, khiến nhiều người lầm tưởng nguyên nhân nằm ở cách nấu.

Thực tế, tình trạng thịt tôm không dai khi luộc là hệ quả tổng hợp của nhiều yếu tố: từ đặc điểm sinh học của con tôm, quá trình bảo quản – cấp đông cho đến kỹ thuật xử lý nhiệt trước và trong khi luộc.

Nguyên nhân sinh học khiến tôm luộc bị bở, không dai

Nguyên nhân đầu tiên nằm ở chu kỳ sinh trưởng của chính loài giáp xác này. Những con tôm được thu hoạch đúng vào kỳ lột xác, hay còn gọi là tôm bộp, thường mang thớ thịt lỏng lẻo nhất. Để chuẩn bị tách bỏ lớp vỏ cũ, tôm phải tích trữ một lượng nước rất lớn vào các mô cơ nhằm tạo áp lực. Lúc này, mật độ protein trong thân tôm bị pha loãng. Khi gặp nhiệt độ cao, lượng nước này thoát đi nhanh chóng khiến thớ thịt bở rạc và mất hẳn độ đàn hồi.

Bên cạnh đó, một "kẻ phản bội" thầm lặng khác chính là hệ thống enzyme nội sinh tập trung tại vùng đầu. Gan tụy tôm chứa các enzyme tiêu hóa đạm cực mạnh. Ngay sau khi tôm chết, các enzyme này sẽ rò rỉ và thẩm thấu dọc theo thớ thịt lưng nếu nhiệt độ không được hạ về mức 0- 4 độ C tức thì. Chúng bắt đầu quá trình tự phân giải protein, làm đứt gãy cấu trúc sợi cơ ngay khi tôm chưa kịp vào nồi. 

Ngoài ra, những con tôm từng bị stress môi trường hoặc nhiễm vi bào tử trùng (EHP) cũng thường mang thương tổn cơ học từ trước. Điều này khiến thịt tôm bị đục và nhão hơn bình thường ngay từ khâu nguyên liệu.

Sai lầm trong bảo quản khiến thịt tôm mất độ giòn sau khi luộc

Khoa học bảo quản lạnh đóng vai trò quyết định đến độ săn chắc của con tôm sau thu hoạch. Sai lầm phổ biến nhất là quy trình cấp đông chậm trong các ngăn đá gia đình. Khi nhiệt độ giảm từ từ, nước bên trong tế bào sẽ kết tinh thành các tinh thể đá lớn và sắc nhọn. Những "mũi kim" băng này đâm thủng màng tế bào, phá hủy cấu trúc sợi cơ từ bên trong. Đến khi rã đông, nước ngọt và dưỡng chất thoát ra ngoài qua các lỗ thủng. Kết quả là sau khi luộc, con tôm chỉ còn lại thớ thịt rỗng và bở rạc.

Một vấn đề khác là tình trạng tôm bị ngâm các hóa chất ngậm nước để tăng trọng lượng. Sự "săn chắc" của những con tôm này hoàn toàn là giả tạo. Khi tiếp xúc với nhiệt độ luộc, các liên kết hóa học bị phá vỡ khiến nước thoát ra đột ngột. Thịt tôm lúc này co lại một cách méo mó, mất đi vị ngọt và độ dai tự nhiên. Việc đứt gãy chuỗi lạnh trong vận chuyển cũng tạo điều kiện cho vi sinh vật xâm nhập. Chúng làm biến đổi tính chất đạm tôm, khiến thịt bị nhão và có mùi lạ.

Luộc tôm sai cách: Vì sao thịt tôm bị bở và nhão

Dù nguyên liệu có tươi ngon, kỹ thuật chế biến sai lệch vẫn có thể phá hỏng mọi công sức. Sai lầm lớn nhất là bắt đầu luộc tôm từ khi nước còn lạnh. Việc này kéo dài thời gian tôm tiếp xúc với nhiệt độ trung bình. Nó kích hoạt các enzyme phân giải hoạt động mạnh hơn trước khi protein kịp đông tụ. Ngược lại, việc luộc quá kỹ vì sợ tôm chưa chín cũng gây hậu quả tương tự. Protein bị nấu quá nhiệt sẽ co thắt quá mức và vắt kiệt lượng ẩm ra ngoài, làm thịt tôm trở nên khô và xơ như bột.

Việc rã đông bằng lò vi sóng hoặc nước nóng cũng là một tác nhân gây hại. Quá trình này làm chín cục bộ bề mặt tôm trong khi lõi vẫn còn lạnh. Sự biến tính không đồng nhất của protein khiến con tôm sau khi luộc có chỗ cứng, chỗ bở. Điều này làm mất đi sự hài hòa khi thưởng thức.

Cách luộc tôm giòn sần sật, không bị bở như ngoài nhà hàng

Để khắc phục tình trạng này, người tiêu dùng cần khắt khe ngay từ khâu lựa chọn. Hãy ưu tiên tôm còn bơi hoặc tôm cấp đông chuyên sâu (IQF) ngay tại tàu. Khi luộc, hãy đảm bảo nước phải sôi thật mạnh cùng với một chút rượu trắng hoặc giấm để làm săn thớ thịt nhanh hơn. Thời gian luộc lý tưởng chỉ từ 2 đến 5 phút cho đến khi tôm cong mình hình chữ C.

Mấu chốt cuối cùng nằm ở kỹ thuật sốc nhiệt ngược. Ngay khi vớt tôm ra khỏi nồi, hãy thả chúng trực tiếp vào thau nước đá lạnh. Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột khiến các sợi cơ co lại tức thì. Điều này giúp khóa chặt độ ẩm và tinh chất bên trong, tạo nên độ giòn sần sật đúng chuẩn thượng hạng. Miếng tôm ngon là phần thưởng cho sự thấu hiểu về sinh lý loài tôm và sự tỉ mỉ của người đầu bếp.