_1748135634.jpg)
Chia sẻ nội dung:
Bảo vệ đàn cá trong điều kiện nắng nóng
Mỗi năm, thời điểm cao điểm nắng nóng từ tháng 4 đến tháng 8 mang lại nhiều thách thức cho người nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là trong khu vực miền Trung và miền Nam Việt Nam. Nhiệt độ không khí có thể lên đến 38–40°C, kéo theo nhiệt độ nước ao nuôi vượt ngưỡng 34°C – mức nguy hiểm đối với phần lớn các loài cá nước ngọt và nước lợ. Nếu không có biện pháp can thiệp đúng lúc và đúng cách, thiệt hại về kinh tế có thể rất lớn do cá giảm ăn, chậm lớn, nhiễm bệnh hoặc chết hàng loạt.
Tác động của nhiệt độ cao đến hệ sinh thái ao nuôi
Nhiệt độ nước là một trong những yếu tố môi trường quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sinh lý cá nuôi và các thành phần sinh học trong ao. Khi nhiệt độ tăng cao:
Oxy hòa tan (DO) trong nước giảm sút mạnh, đặc biệt vào sáng sớm. Điều này gây ra hiện tượng cá nổi đầu, ngạt thở, đặc biệt nếu mật độ nuôi cao hoặc tảo phát triển vượt kiểm soát.
Tăng tốc quá trình phân hủy chất hữu cơ, làm tích tụ khí độc như amoniac (NH₃) và hydrogen sulfide (H₂S), hai chất gây độc cao đối với cá và dễ làm cá chết nhanh chóng nếu vượt ngưỡng chịu đựng.
Sự mất cân bằng tảo và vi sinh vật. Trong điều kiện nhiệt cao và ánh sáng mạnh, tảo phát triển nhanh nhưng cũng chết nhanh vào ban đêm, dẫn đến hiện tượng "tảo tàn" gây suy giảm chất lượng nước đột ngột.
Suy giảm miễn dịch của cá. Cá bị sốc nhiệt kéo dài sẽ giảm khả năng chống chịu với các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn (Aeromonas, Streptococcus), virus (TiLV, Iridovirus), ký sinh trùng...
Các biện pháp kỹ thuật tổng hợp bảo vệ đàn cá
Quản lý nhiệt độ và oxy trong ao
Để hạn chế tác động bất lợi từ nhiệt độ cao, người nuôi cần liên tục theo dõi nhiệt độ nước trong ngày, đặc biệt vào khung giờ cao điểm từ 13h đến 16h. Khi nhiệt độ vượt ngưỡng 32–33°C, cần:
Tăng cường hệ thống sục khí và quạt nước. Việc lắp đặt quạt nước bề mặt kết hợp với sục khí đáy (nếu có thể) giúp duy trì DO tối thiểu 4–5 mg/L, đặc biệt trong các khung giờ nhạy cảm như rạng sáng.
Thay nước định kỳ với tần suất cao hơn, sử dụng nước cấp đã xử lý, có nhiệt độ thấp hơn nước ao để làm mát.
Che phủ một phần ao nuôi bằng lưới đen hoặc cây thủy sinh nổi như bèo tây, lục bình – vừa giúp giảm ánh sáng trực tiếp, vừa tạo bóng mát cho cá trú ẩn.
Quản lý cho ăn và khẩu phần
Nhiệt độ cao khiến cá giảm tiêu hóa, nếu tiếp tục cho ăn như bình thường sẽ làm dư thừa thức ăn, tăng nhanh quá trình phân hủy và tạo khí độc.
Nên giảm khẩu phần ăn 20–30% trong những ngày nắng gắt, chia nhỏ thành nhiều bữa trong ngày và tập trung cho ăn vào sáng sớm hoặc chiều muộn.
Bổ sung premix, vitamin C, E, và khoáng chất vào khẩu phần ăn, giúp tăng sức đề kháng và khả năng chống sốc nhiệt.
Đối với các mô hình sử dụng thức ăn công nghiệp, cần đảm bảo chất lượng thức ăn không bị oxy hóa, biến tính do nhiệt (bảo quản nơi thoáng mát, khô ráo).
Ổn định hệ sinh thái ao nuôi
Một trong những biện pháp nền tảng để giảm thiểu rủi ro là duy trì hệ vi sinh ao khỏe mạnh.
Sử dụng chế phẩm sinh học định kỳ (chủng Bacillus, Rhodopseudomonas...) để ức chế vi khuẩn gây bệnh, phân giải chất hữu cơ và làm sạch đáy ao.
Kiểm tra và duy trì pH trong ngưỡng ổn định từ 7.5–8.5, tránh dao động lớn trong ngày.
Quản lý mật độ tảo thông qua việc bón vi sinh, dùng zeolite, khoáng hoặc chất hấp phụ nếu thấy dấu hiệu nước xanh đậm, nổi váng hoặc mùi hôi.
Lập kế hoạch ứng phó dài hạn
Người nuôi nên có chiến lược ứng phó nắng nóng từ trước vụ nuôi:
Chọn thời điểm thả giống phù hợp, tránh trùng vào giai đoạn cao điểm nắng nóng.
Thiết kế ao nuôi hợp lý, với độ sâu tối thiểu 1.5 m, có hệ thống cấp – thoát nước linh hoạt, có thể xử lý sự cố nhanh chóng.
Đối với các mô hình nuôi công nghệ cao (như Biofloc, RAS), cần tính toán hệ thống làm mát và xử lý nước từ đầu để duy trì môi trường ổn định.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, việc quản lý rủi ro môi trường – đặc biệt là nhiệt độ cao – trở thành yếu tố then chốt đảm bảo hiệu quả nuôi thủy sản bền vững. Chủ động trong kỹ thuật, chuẩn bị tốt về hạ tầng, giám sát môi trường sát sao và nâng cao sức khỏe vật nuôi là các trụ cột để giảm thiểu thiệt hại trong mùa nắng nóng. Sự đầu tư đúng lúc sẽ giúp người nuôi an toàn, thu hoạch đúng kỳ, tối ưu hóa lợi nhuận.