"hóa chất vĩnh cửu" pfas có trong thủy sản nhập khẩu

Chia sẻ nội dung:

"Hóa chất vĩnh cửu" PFAS có trong thủy sản nhập khẩu

Một nghiên cứu mới vừa tiết lộ một rủi ro tiềm ẩn đáng báo động. Mạng lưới thương mại thủy sản toàn cầu đang vô tình hoạt động như một hệ thống phân phối khổng lồ, mang các "hóa chất vĩnh cửu" (PFAS) từ những vùng biển ô nhiễm đến bàn ăn của người tiêu dùng khắp thế giới.

Hóa chất vĩnh cửu là gì?

PFAS (các chất per- và polyfluoroalkyl) là một nhóm hóa chất công nghiệp được sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm đời sống như chảo chống dính, bao bì thực phẩm và bọt chữa cháy. Đặc tính nguy hiểm nhất của chúng là khả năng tồn tại bền vững, gần như không thể phân hủy trong tự nhiên. Chúng đã được chứng minh có liên quan đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng ở người, bao gồm ung thư và các bệnh về gan.

Trôi dạt từ đại dương đến chuỗi thức ăn

Khi PFAS trôi ra đại dương, chúng bị hấp thụ bởi các sinh vật nhỏ ở đáy chuỗi thức ăn như sinh vật phù du. Do không thể phân hủy, các hóa chất này bắt đầu tích tụ sinh học. Khi cá nhỏ ăn sinh vật phù du, và cá săn mồi lớn hơn ăn cá nhỏ, nồng độ PFAS sẽ ngày càng cô đặc lại trong các mô và cơ quan của chúng. Những loài cá săn mồi cỡ lớn này thường là những loại hải sản phổ biến trên bàn ăn của chúng ta.

Khi cá sạch không còn phụ thuộc vào vùng nước sạch

Một trong những phát hiện gây sốc nhất của nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Science, là thương mại cá quốc tế hoạt động như một "băng chuyền toàn cầu", tái phân phối PFAS từ các khu vực bị ô nhiễm đến những nơi cách đó hàng nghìn km.

Điều này đã phá vỡ hoàn toàn quan niệm cũ rằng "nước biển sạch thì cá cũng sạch". Nghiên cứu chỉ ra rằng, một quốc gia có nguồn nước sạch vẫn có thể bị phơi nhiễm PFAS ở mức độ cao thông qua hải sản nhập khẩu. Ví dụ, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng người Ý chỉ nhập khẩu 11% lượng cá tiêu thụ từ Thụy Điển, nhưng lượng cá ít ỏi này lại chiếm tới hơn 35% tổng mức phơi nhiễm PFAS của họ từ hải sản.

Cần một giải pháp toàn cầu

Vì vấn đề ô nhiễm này không dừng lại ở biên giới quốc gia, nhóm nghiên cứu khẳng định rằng cần phải có một chiến lược thống nhất trên toàn thế giới để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Các tác giả kêu gọi sự hợp tác quốc tế mạnh mẽ hơn để thắt chặt kiểm soát các loại PFAS chuỗi dài và đưa ra các hướng dẫn chung cho thương mại cá quốc tế.

Thực tế đã chứng minh cách tiếp cận này có hiệu quả. Các nỗ lực toàn cầu nhằm loại bỏ dần PFOS (một loại hóa chất vĩnh cửu) đã giúp giảm 72% rủi ro sức khỏe liên quan đến chất này trong cá biển kể từ năm 2009. Điều này cho thấy, dù thách thức rất lớn, nhưng hành động chung của toàn cầu hoàn toàn có thể tạo ra sự khác biệt.