Chia sẻ nội dung:
Tháng 8/2025, xuất khẩu tôm Việt Nam đạt 479 triệu USD, tăng gần 19% so với cùng kỳ 2024. Tính chung 8 tháng, kim ngạch đạt 2,97 tỷ USD, tăng 23% và duy trì nhịp tăng từ đầu năm.
Trong cơ cấu sản phẩm, tôm chân trắng tiếp tục chiếm ưu thế với hơn 64% thị phần. Tôm sú ghi nhận mức tăng nhẹ, trong khi nhóm tôm khác – đặc biệt là tôm hùm – bứt phá với mức tăng trưởng ba con số nhờ nhu cầu mạnh từ các phân khúc cao cấp. Giá tôm nguyên liệu trong nước vẫn duy trì ở mức cao so với các đối thủ cạnh tranh, phản ánh tình trạng nguồn cung chưa thực sự dồi dào.
Trung Quốc dẫn dắt, Mỹ nhiều rủi ro
Thị trường Trung Quốc và Hong Kong tiếp tục là điểm sáng. Riêng tháng 8, xuất khẩu tăng 62%, đưa tổng giá trị 8 tháng lên 836 triệu USD, chiếm gần 30% tổng kim ngạch và tăng tới 75% so với cùng kỳ. Nhu cầu tập trung vào các sản phẩm tươi sống, tôm hùm và tôm sú cỡ lớn – phân khúc mà Việt Nam có lợi thế so với Ecuador hay Ấn Độ. Tuy nhiên, tồn kho nhập khẩu tại Trung Quốc có dấu hiệu tăng, giá bán giảm, cho thấy khả năng điều chỉnh trong ngắn hạn.
Mỹ vẫn là thị trường quan trọng với kim ngạch tháng 8 đạt 92,6 triệu USD, gần 500 triệu USD trong 8 tháng. Song, những diễn biến từ chính sách thuế đang tạo ra sức ép lớn. Kết quả sơ bộ POR19 cho thấy thuế chống bán phá giá cao hơn nhiều so với trước. Cộng thêm thuế đối ứng và thuế chống trợ cấp, tôm Việt Nam có nguy cơ mất lợi thế tại thị trường này.
Tại EU, xuất khẩu duy trì tăng trưởng tốt, tháng 8 đạt 66,9 triệu USD (tăng 19%), lũy kế 8 tháng gần 376 triệu USD (tăng 17%). Đức, Bỉ và Pháp vẫn là các thị trường chủ lực, trong khi Hà Lan giữ vai trò trung chuyển. Với nhu cầu cả năm dự báo cao kỷ lục, EU tiếp tục là dư địa quan trọng, đặc biệt cho các sản phẩm chế biến sâu, có chứng nhận bền vững và truy xuất nguồn gốc.
Khối CPTPP cũng mang lại kết quả khả quan, tháng 8 đạt hơn 130 triệu USD (tăng 40%), đưa 8 tháng lên 829 triệu USD, tăng 36%. Nhật Bản và Australia giữ vai trò dẫn dắt nhờ nhu cầu ổn định đối với sản phẩm chất lượng cao.
Doanh nghiệp tôm báo lãi lớn
Nhiều doanh nghiệp lớn trong ngành đã công bố kết quả kinh doanh tích cực.
CTCP Thủy sản Sao Ta (FMC) ghi nhận doanh thu quý II đạt 1.876 tỷ đồng, tăng 51%; lợi nhuận sau thuế 101,6 tỷ đồng, tăng 21,8%. Lũy kế nửa đầu năm, doanh thu đạt 3.867 tỷ đồng (tăng 43%), lợi nhuận 139,3 tỷ đồng, hoàn thành 59% kế hoạch doanh thu năm. Tháng 8, doanh thu hợp nhất ước đạt 40,16 triệu USD, tăng 32% so với cùng kỳ.
CTCP Camimex Group (CMX) báo lãi ròng quý II đạt 32,7 tỷ đồng, gấp hơn 5 lần cùng kỳ. Sau 6 tháng, lợi nhuận đạt 63,5 tỷ đồng, hoàn thành gần 63% kế hoạch năm.
Tập đoàn Minh Phú (MPC) gây chú ý với mức lãi cao nhất 10 quý, đạt 165 tỷ đồng trong quý II, gấp 4,2 lần cùng kỳ 2024, dù doanh thu giảm nhẹ 3%. Lũy kế 6 tháng, lợi nhuận sau thuế đạt 183 tỷ đồng, gấp 4 lần cùng kỳ.
Đối mặt với “thuế chồng thuế” từ Mỹ
Dù kết quả kinh doanh nửa đầu năm rất khả quan, ngành tôm vẫn đang đối diện rủi ro lớn từ Mỹ. Thuế đối ứng 20% khiến sản phẩm Việt Nam mất dần lợi thế so với Ecuador (15%) hay Indonesia, Philippines (19%). Đặc biệt, kết quả sơ bộ POR19 với mức thuế chống bán phá giá lên tới 33,29% đối với nhiều doanh nghiệp lớn càng làm gia tăng nguy cơ bị loại khỏi thị trường.
Vasep cảnh báo khả năng mất thị phần tại Mỹ hoàn toàn có thể xảy ra nếu mức thuế cao được giữ nguyên trong quyết định cuối cùng vào tháng 12/2025. Khi ấy, giá thành sẽ bị đẩy lên, làm giảm sức mua của người tiêu dùng Mỹ vốn đang chịu tác động từ lạm phát.
Tìm đường đi mới
Trong bối cảnh này, các doanh nghiệp lớn đã nhanh chóng điều chỉnh chiến lược. FMC cho biết Mỹ hiện chiếm hơn 30% cơ cấu xuất khẩu nhưng doanh nghiệp đang tăng cường khai thác thị trường châu Âu, Australia, Hàn Quốc và Nhật Bản. Trung Quốc cũng được xem là thị trường tiềm năng cần đẩy mạnh.
Minh Phú hướng đến mở rộng tại các quốc gia châu Á nhằm giảm chi phí vận chuyển, đồng thời quay lại thị trường trong nước, đặt mục tiêu nâng tỷ trọng doanh thu nội địa từ 1% lên 5–10%.
Theo Vasep, triển vọng xuất khẩu tôm Việt Nam nửa cuối năm phụ thuộc lớn vào chính sách thuế của Mỹ. Trong trường hợp bất lợi, doanh nghiệp sẽ phải dựa nhiều hơn vào EU, Nhật Bản và các nước CPTPP, dù dư địa bù đắp khó có thể tương xứng.
Cơ hội và thách thức song hành
Ngành tôm đang có những tháng kinh doanh thuận lợi nhờ nhu cầu tích trữ và tiêu thụ cao. Tuy nhiên, thách thức từ chính sách thuế của Mỹ, cùng sự cạnh tranh gay gắt từ Ecuador, Ấn Độ, Thái Lan hay Indonesia, đang đặt ra yêu cầu cấp bách cho chiến lược đa dạng hóa thị trường và nâng cấp sản phẩm.
Từ đây đến cuối năm, xuất khẩu tôm Việt Nam dự báo có thể đạt 3,6 – 3,8 tỷ USD nếu doanh nghiệp duy trì được đà tăng tại châu Á và châu Âu, đồng thời đẩy mạnh sản phẩm giá trị gia tăng cho thị trường Nhật Bản.