đam mê betta: ranh giới giữa yêu và giết!

Cá betta - điển hình của sự ngược đãi trong ngành công nghiệp thú cưng.

Với màu sắc sặc sở, vảy ánh kim và vây dài chảy quanh người như một chiếc áo choàng trong làn nước, cá betta là một trong những loài cá bắt mắt và được ưa chuộng nhất tại các cửa hàng, các chợ cá cảnh, hay sau những chiếc xe bán cá dạo quanh các ngã đường. Cá betta rất rẻ, với rất nhiều chủng loại, nên chúng là một lựa chọn tuyệt vời cho những ý tưởng trang trí hay “thi đấu”.

Nhưng trái ngược với nền công nghiệp thú cưng và tư duy cửa những người nuôi cá betta, một số người ủng hộ phúc lợi động vật lại lo ngại rằng: Với sự phổ biến và quan niệm sai lầm về chăm sóc sinh học có thể khiến chúng trở thành loài dễ bị tổn thương và ngược đãi nhất trong ngành công nghiệp này.

Có khó để nuôi một con cá betta?

Câu trả lời là: Không!

Không có vật nuôi nào là dễ dạng để chăm sóc, nhưng công bằng mà nói, cá betta dễ chăm sóc hơn nhiều loại cá khác. Thực tế, cá betta cần ít không gian sống hơn các loài cá khác và chúng lại có sức chịu đựng tốt. Giống như các loài trong

Tuy nhiên, những “tin đồn” về sự dễ dàng chăm sóc của cá betta đã được “phóng đại”. Chúng sẽ không sống khỏe mạnh hay hạnh phúc trong cái gọi là” hệ sinh thái khép kín”, bị giam cầm trong một cái bình không có gì ngoài một vài viên đá hay ít sợi rong. Cá betta cần nguồn nước được lọc, ấm, môi trường nuôi phong phú với hệ thực vật và cảnh quan thủy sinh, cho ăn thường xuyên và định kỳ làm sạch bể. Hiệp hội PETA (People for the Ethical Treatment of Animal) khuyến khích tất cả những người sở hữu hoặc chăm sóc động vật luôn theo dõi điều kiện sống của chúng kể cả cá betta.

Cá betta có thật sự “không hạnh phúc”?

Năm 2017, các nghiên cứu tại Đại học Ghent ở Bỉ đã xác định một số vấn đề phổ biến cho phúc lợi của cá betta. Chúng có thể trở nên căng thẳng khi được “thi đấu” với một con cá đực khác, đặc biệt là khi chúng bị giam cầm và không thể trốn thoát. Bể quá nhỏ, môi trường nuôi nhốt kém phong phú và nhiễm mycobacterium cũng gây hại cho chất lượng cuộc sống của cá betta.

Trong lịch sử, giới khoa học đã nhiều lần tranh cãi về việc liệu cá có cảm thấy đau hay không? Và một nghiên cứu được tiến hành bởi các bác sĩ thú y đã đi đến cùng một kết luận rằng: Mô hình giải phẫu hệ thần kinh của cá phù hợp để nhận tín hiệu đau, chúng tạo ra các hoạt chất giảm đau hóa học tự nhiên giống như động vật có vú và chúng có ý thức tránh các kích thích gây đau. Cá cũng trải nghiệm những cảm xúc mà con người có thể xác định. Trong một bài báo năm 2016 được công bố trên tạp chí Animal Cognition, các nhà nghiên cứu lập luận rằng khả năng nhận thức của cá thường phù hợp hoặc vượt hơn cả các loài động vật có xương sống khác, đồng thời, họ cũng bác bỏ quan niệm: Cá chỉ có trí nhớ ba giây. Rõ ràng chúng ta biết rằng các loại cá nói chung, và cá betta nói riêng có nhận thức phát triển hơn chúng ta nghĩ và thậm chí chúng có thể trải nghiệm cảm xúc như con người, và hiển nhiên chúng hoàn toàn có thể biết rằng “chúng có thật sự hạnh phúc hay không?”.

Tình trạng ngược đãi cá betta

Lấy cá betta làm đơn cử hay đại diện cho những hành vi ngược đãi thú cưng, vì chúng rất phổ biến, dễ sỡ hữu và dễ chịu đựng.

Ngành công nghiệp cá betta đã phát triển rất mạnh, với những giá trị bảo tồn, và kinh tế rất lớn mà ngành công nghiệp này mang lại, thì mặt trái của nó chính là những hành vi ngược đãi động vật. Những người ủng hộ phúc lợi động vật luôn cho rằng, với nhu cầu tiêu thụ cao, cá betta giống luôn bị ép và kích thích sinh sản quá mức, dẫn đến chết, hoặc bệnh tật và bị vứt bỏ. Cá con sinh ra tiếp tục chịu những rào cản về chọn lọc di truyền, những cá thể được cho là “tốt” sẽ được giữ lại để nuôi lớn, còn các cá thể khác phải bị loại bỏ. Quá trình vận chuyển cá thương phẩm cũng không được quan tâm đúng mức, khi mà các hệ thống vận chuyển kinh doanh luôn tìm ẩn nhiều rủi ro khiến cá bị stress, sock và dễ mắc bệnh.

Ngoài nuôi cá làm cảnh, cá betta còn là đối tượng cho loại hình giải trí “chọi cá”. PETA cho rằng, đây là hành vi tàng bạo nhất, mang tính ngược đãi nặng nề, khiến cá bị hoảng sợ, đau đớn, và chết.

Phần lớn, nhiều người nuôi cá betta không cung cấp cho chúng một môi trường sống lý tưởng như nhiều loại cá khác. Cá btetta thường được nuôi nhốt trong một chai thủy tinh nhỏ, hoặc trong một bể hẹp, ít thay nước, ít cho ăn và môi trường ít phong phú. Và PETA gọi chúng là những hành vi ngược đãi động vật.