Cá giống Trường phát - TP AQUA GROUP

Chia sẻ nội dung:

Nuôi trồng thủy sản phát thải thấp: Thách thức hay cơ hội?

Ngành nuôi trồng thủy sản đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong đảm bảo an ninh lương thực, tạo sinh kế cho hàng triệu nông dân và góp phần lớn vào xuất khẩu nông sản của Việt Nam.

Tuy nhiên, song hành với sự tăng trưởng về sản lượng là những hệ lụy môi trường đáng lo ngại như ô nhiễm nguồn nước, suy thoái đất, và đặc biệt là phát thải khí nhà kính (GHG). Trong bối cảnh toàn cầu đang hướng tới phát triển bền vững và giảm phát thải carbon, nuôi trồng thủy sản phát thải thấp đang trở thành một mục tiêu quan trọng. Nhưng liệu đó là thách thức hay cơ hội cho người nuôi và toàn ngành?

Áp lực từ biến đổi khí hậu và cam kết quốc tế

Biến đổi khí hậu không còn là một khái niệm xa vời. Ngành thủy sản nói chung và nuôi trồng thủy sản nói riêng đang phải gánh chịu nhiều tác động: nắng nóng kéo dài, hạn hán, mặn xâm nhập, dịch bệnh bùng phát... Tất cả đều ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, chi phí sản xuất và thu nhập của người nuôi.

Không chỉ vậy, Việt Nam đã cam kết tại Hội nghị COP26 về mục tiêu đưa phát thải ròng khí nhà kính về mức 0 vào năm 2050. Ngành nông nghiệp, trong đó có thủy sản, phải nhanh chóng chuyển mình để đáp ứng các tiêu chí giảm phát thải mà vẫn duy trì tăng trưởng.

Trong bối cảnh đó, phát triển nuôi trồng thủy sản phát thải thấp là bước đi tất yếu. Tuy nhiên, quá trình này không dễ dàng và đang đặt ra hàng loạt thách thức.

Những thách thức không thể bỏ qua

Thiếu cơ sở hạ tầng đồng bộ và công nghệ phù hợp

Phần lớn các cơ sở nuôi trồng thủy sản ở Việt Nam hiện nay vẫn theo hướng nhỏ lẻ, tự phát, sử dụng phương pháp truyền thống, tiêu tốn nhiều năng lượng và khó kiểm soát môi trường. Việc áp dụng các hệ thống tuần hoàn nước (RAS), hệ thống lọc sinh học, sử dụng năng lượng tái tạo… đòi hỏi đầu tư lớn mà không phải người nuôi nào cũng có khả năng.

Rào cản về tài chính và tiếp cận nguồn vốn

Chi phí đầu tư cho mô hình phát thải thấp cao hơn hẳn so với phương thức nuôi thông thường. Trong khi đó, chính sách hỗ trợ tài chính còn hạn chế, người nuôi khó tiếp cận vốn vay ưu đãi, nhất là ở các vùng sâu vùng xa. Điều này khiến nhiều người vẫn ngần ngại thay đổi.

Thiếu thông tin, kiến thức và hỗ trợ kỹ thuật

Hiểu đúng về phát thải trong nuôi trồng thủy sản, biết cách đo lường và giảm phát thải là điều không dễ. Nhiều người nuôi vẫn chưa có khái niệm cụ thể về phát thải carbon, chưa nắm vững các kỹ thuật nuôi thân thiện với môi trường. Công tác tập huấn, hướng dẫn vẫn còn manh mún, thiếu sự đồng bộ từ các cơ quan quản lý và doanh nghiệp.

Thiếu động lực từ thị trường trong nước

Hiện nay, phần lớn thị trường tiêu thụ trong nước vẫn chưa thực sự quan tâm đến yếu tố môi trường trong sản xuất. Người tiêu dùng chưa sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm “xanh” khiến người nuôi thiếu động lực đầu tư vào mô hình phát thải thấp.

Cơ hội lớn từ chuyển đổi bền vững

Dù còn nhiều rào cản, nhưng nếu nhìn xa hơn, nuôi trồng thủy sản phát thải thấp mang lại rất nhiều lợi ích lâu dài cho cả người nuôi, doanh nghiệp và môi trường.

Gia tăng giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường xuất khẩu

Thị trường quốc tế, đặc biệt là EU, Mỹ, Nhật Bản… ngày càng siết chặt các quy định liên quan đến truy xuất nguồn gốc, phát thải carbon, an toàn sinh học. Việc chứng minh sản phẩm thủy sản được nuôi theo hướng phát thải thấp không chỉ giúp đáp ứng yêu cầu thị trường mà còn tăng giá trị gia tăng, tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.

Tăng hiệu quả sản xuất, giảm chi phí về lâu dài

Các mô hình nuôi tuần hoàn, sử dụng năng lượng mặt trời, hệ thống quan trắc tự động… tuy chi phí đầu tư ban đầu cao nhưng giúp giảm chi phí vận hành, hạn chế dịch bệnh, tối ưu hóa lượng thức ăn, nâng cao tỷ lệ sống và giảm rủi ro trong quá trình nuôi. Điều này giúp tăng lợi nhuận ổn định trong dài hạn.

Hưởng lợi từ các chính sách và chương trình quốc tế

Nhiều tổ chức quốc tế và chương trình phát triển đang hỗ trợ mạnh mẽ các sáng kiến xanh, cung cấp vốn vay ưu đãi, hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng năng lực cho người nuôi. Nếu chủ động nắm bắt, người nuôi có thể tận dụng các nguồn lực này để chuyển đổi mô hình, từng bước xây dựng thương hiệu riêng.

Góp phần bảo vệ môi trường và tăng khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu

Nuôi trồng thủy sản phát thải thấp không chỉ vì lợi ích kinh tế, mà còn góp phần giữ gìn nguồn nước, đất, đa dạng sinh học và giúp ngành thủy sản thích nghi tốt hơn với điều kiện thời tiết cực đoan. Đây là yếu tố then chốt để đảm bảo an ninh sản xuất lâu dài.

Hướng đi nào cho tương lai?

Để thúc đẩy nuôi trồng thủy sản phát thải thấp trở thành hiện thực, cần có sự đồng hành của tất cả các bên:

Nhà nước cần xây dựng các chính sách cụ thể khuyến khích sản xuất phát thải thấp, hỗ trợ tài chính, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ phù hợp cho từng vùng nuôi.

Doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu cần đóng vai trò dẫn dắt, hỗ trợ người nuôi chuyển đổi mô hình, đảm bảo bao tiêu sản phẩm có tiêu chuẩn môi trường.

Người nuôi cần chủ động thay đổi tư duy, cập nhật kiến thức mới và sẵn sàng đầu tư cho tương lai bền vững.

Nuôi trồng thủy sản phát thải thấp rõ ràng là một thách thức lớn, đặc biệt với các hộ nuôi quy mô nhỏ. Tuy nhiên, trong thách thức luôn tiềm ẩn cơ hội. Ai nắm bắt được xu hướng, biết thích ứng và đầu tư đúng hướng sẽ là người dẫn đầu. Đây không chỉ là xu hướng của thời đại, mà là điều kiện bắt buộc nếu ngành thủy sản Việt Nam muốn phát triển lâu dài, bền vững và giữ vững vị thế trên thị trường quốc tế.