Chia sẻ nội dung:
Trong nuôi tôm, việc gây màu nước là một bước quan trọng để tạo môi trường lý tưởng cho sự phát triển của tôm.
Tuy nhiên, nhiều nông dân gặp khó khăn khi nước ao không thể lên màu như mong muốn, nguyên nhân chính thường đến từ hiện tượng phèn trong đất và nước. Phèn không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng nước mà còn cản trở sự hình thành màu nước trong ao nuôi.
Nguyên nhân gây phèn trong ao nuôi tôm
Phèn thường xuất hiện ở các ao nuôi nằm trên vùng đất phèn hoặc đất có chứa nhiều chất hữu cơ bị phân hủy. Một số nguyên nhân chính gồm:
Vùng đất có tầng phèn tiềm tàng khi tiếp xúc với oxy sẽ chuyển hóa thành axit sunfat, làm tăng độ axit trong ao nuôi.
Khi lượng bùn đáy quá dày, chất hữu cơ phân hủy sẽ giải phóng khí H2S và các hợp chất gây phèn.
Nước cấp từ kênh rạch, sông suối ở vùng đất phèn có thể mang theo axit và các chất làm giảm độ kiềm.
Phèn cản trở việc gây màu nước như thế nào?
Để gây màu nước, người nuôi cần đảm bảo sự phát triển ổn định của các loại vi tảo (phytoplankton) như tảo lục, tảo khuê. Tuy nhiên, phèn trong nước sẽ tạo ra môi trường bất lợi cho các vi tảo:
Giảm độ pH và độ kiềm
Phèn làm giảm độ pH trong ao, tạo môi trường axit không phù hợp cho sự phát triển của tảo. Độ pH thấp cũng khiến quá trình quang hợp của tảo bị hạn chế, dẫn đến việc màu nước không thể lên đúng chuẩn.
Phóng thích kim loại nặng
Phèn trong đất thường giải phóng sắt (Fe³⁺) và nhôm (Al³⁺) vào nước. Những kim loại này tạo kết tủa với các chất dinh dưỡng như phosphate, làm giảm nguồn dinh dưỡng cần thiết cho vi tảo phát triển.
Hạn chế ánh sáng
Trong môi trường ao nhiễm phèn, nước thường trong suốt hoặc hơi vàng nhạt do thiếu vi tảo. Điều này làm giảm khả năng hấp thụ ánh sáng của tảo, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình gây màu nước.
Ức chế vi sinh vật có lợi
Phèn không chỉ gây hại cho tảo mà còn ức chế hoạt động của các vi sinh vật có lợi trong ao. Vi sinh vật là yếu tố hỗ trợ gián tiếp cho quá trình gây màu, nên khi chúng bị ảnh hưởng, việc gây màu nước cũng trở nên khó khăn hơn.
Tác động của việc không gây được màu nước
Khi ao nuôi không thể lên màu nước, người nuôi phải đối mặt với nhiều vấn đề:
Tôm dễ bị stress
Nước ao không có màu xanh ổn định sẽ thiếu khả năng điều hòa ánh sáng, làm nhiệt độ nước dao động lớn giữa ngày và đêm. Điều này khiến tôm bị stress, dễ mắc bệnh.
Hệ sinh thái mất cân bằng
Màu nước không đạt chuẩn đồng nghĩa với việc vi tảo và vi sinh vật có lợi không phát triển. Điều này tạo cơ hội cho tảo độc, vi khuẩn gây hại như Vibrio phát triển mạnh, gây nguy hiểm cho tôm.
Lãng phí chi phí gây màu
Người nuôi thường sử dụng phân bón và các sản phẩm kích thích tảo để gây màu nước. Tuy nhiên, trong điều kiện nước nhiễm phèn, những nỗ lực này thường không đạt hiệu quả, dẫn đến lãng phí chi phí.
Giải pháp khắc phục tình trạng phèn ngăn cản gây màu nước
Xử lý đất ao trước khi thả nuôi
Sau khi cải tạo ao, cần tháo nước và rửa phèn nhiều lần để loại bỏ axit dư thừa.
Sử dụng vôi nông nghiệp (CaCO3 hoặc Dolomite) để trung hòa axit và nâng độ pH của đất.
Kiểm soát chất lượng nước
Bổ sung Dolomite hoặc NaHCO3 để nâng độ kiềm lên mức 80-120 mg/L, tạo điều kiện tốt cho vi tảo phát triển.
Sử dụng chất keo tụ hoặc hóa chất chuyên dụng để kết tủa sắt và nhôm, sau đó loại bỏ chúng khỏi ao.
Hỗ trợ vi sinh và gây màu nước
Sử dụng phân bón vi sinh hoặc phân vô cơ với liều lượng vừa phải để kích thích vi tảo.
Sử dụng các chế phẩm vi sinh giúp cải thiện chất lượng nước, tạo môi trường thuận lợi cho vi tảo.
Sử dụng nguồn nước cấp sạch
Nước cấp từ sông, kênh rạch cần được lọc kỹ để loại bỏ các tạp chất và phèn trước khi đưa vào ao.
Nuôi trữ nước trong các ao chứa trước khi cấp vào ao chính, giúp kiểm soát chất lượng nước.
Lời khuyên cho người nuôi
Người nuôi tôm cần kiên nhẫn và thực hiện các biện pháp xử lý phèn một cách bài bản. Đừng chỉ tập trung vào việc bón phân hoặc thả tảo mà quên đi yếu tố nền tảng là xử lý đất và nước. Quan trọng nhất, hãy kiểm tra thường xuyên độ pH, độ kiềm và các thông số nước để có giải pháp điều chỉnh kịp thời.
Phèn là một trong những trở ngại lớn nhất trong việc gây màu nước cho ao nuôi tôm. Tuy nhiên, bằng cách áp dụng các biện pháp cải tạo ao và quản lý nước phù hợp, người nuôi hoàn toàn có thể khắc phục tình trạng này. Một ao nuôi có màu nước đẹp không chỉ giúp tôm phát triển khỏe mạnh mà còn tăng hiệu quả kinh tế trong nuôi trồng.