Chia sẻ nội dung:
Trong bối cảnh xuất khẩu đối mặt nhiều rào cản, thị trường nội địa đang nổi lên như một trụ cột quan trọng mà ngành thủy sản Việt không thể tiếp tục xem nhẹ.
Phát triển thị trường trong nước không còn là giải pháp tình thế, mà là chiến lược dài hạn cần được hoạch định rõ ràng và đầu tư bài bản.
Xuất khẩu không còn dễ dàng
Thủy sản Việt Nam từng là một trong những ngành xuất khẩu chủ lực của nền kinh tế, với các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản, Trung Quốc đóng vai trò dẫn dắt. Tuy nhiên, những năm gần đây, ngành này liên tục gặp khó do các yếu tố như hàng rào kỹ thuật, thuế chống bán phá giá, các quy định kiểm dịch nghiêm ngặt, hay xu hướng tiêu dùng bấp bênh sau đại dịch.
Khi cánh cửa xuất khẩu hẹp lại, câu hỏi đặt ra là: liệu “sân nhà” có thể trở thành cứu cánh? Câu trả lời là có – nhưng không dễ, nếu cách tiếp cận thị trường nội địa vẫn chỉ mang tính cầm chừng.
Người Việt ăn cá Việt: Tiềm năng còn bỏ ngỏ
Với gần 100 triệu dân, mức tiêu thụ bình quân 40kg thủy sản/người/năm – thị trường nội địa rõ ràng không nhỏ. Đặc biệt, tầng lớp trung lưu tại Việt Nam đang ngày càng lớn mạnh, kéo theo nhu cầu tiêu dùng sản phẩm thực phẩm sạch, có nguồn gốc rõ ràng, đạt chuẩn quốc tế.
Tuy vậy, theo thống kê của VASEP, trong kênh phân phối hiện đại như siêu thị, trung tâm thương mại, sản phẩm thủy sản nội địa hiện chỉ chiếm khoảng 60-70%. Còn lại là hàng nhập khẩu. Điều đáng nói là người tiêu dùng trong nước vẫn chủ yếu tìm đến các chợ truyền thống – nơi hàng hóa giá rẻ nhưng thiếu kiểm soát chất lượng và truy xuất nguồn gốc.
Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu bài bản lại khó chen chân vào “sân nhà” vì sản phẩm đạt chuẩn lại có giá cao hơn, khó cạnh tranh ở kênh truyền thống. Nghịch lý này khiến thị trường trong nước dù rộng lớn vẫn chưa phát huy hết tiềm năng.
Định hình lại thị trường nội địa: Từ sản xuất đến phân phối
Xác lập lại vị thế thị trường nội địa
Không còn là lựa chọn thứ yếu, thị trường trong nước đang trở thành hướng đi quan trọng cho ngành thủy sản trong bối cảnh xuất khẩu gặp nhiều biến động. Với quy mô gần 100 triệu dân và mức tiêu thụ ngày càng tăng, “sân nhà” mang lại dư địa lớn nếu được đầu tư đúng cách. Việc phát triển kênh nội địa không chỉ giúp ổn định đầu ra, mà còn tạo nền tảng vững chắc để doanh nghiệp duy trì sản xuất lâu dài.
Tư duy sản xuất cần thay đổi
Đồng hành với chủ trương của Nhà nước, bản thân các doanh nghiệp thủy sản cũng phải thay đổi tư duy. Không thể tiếp tục sản xuất theo lối “xuất khẩu trước, nội địa sau”, mà cần định vị lại sản phẩm cho đúng với thị hiếu và thu nhập người Việt. Ngay từ khâu nghiên cứu, phát triển sản phẩm, bao bì đến giá bán – mọi thứ cần được thiết kế lại để phù hợp hơn với thu nhập, thị hiếu và thói quen tiêu dùng của người Việt.
Hạ tầng phân phối và truyền thông là chìa khóa
Thị trường nội địa chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi có hệ thống phân phối bài bản. Đầu tư vào chợ đầu mối chuyên biệt, trung tâm thủy sản sạch và mạng lưới bán lẻ có kiểm soát là điều kiện cần để đưa thủy sản Việt đến gần hơn với người tiêu dùng. Bên cạnh đó, truyền thông cũng đóng vai trò quan trọng: không chỉ quảng bá sản phẩm, mà còn nâng cao nhận thức về chất lượng, xuất xứ – từ đó tạo dựng niềm tin và thói quen tiêu dùng bền vững.
“Bệ đỡ” để thủy sản Việt đứng vững
Trong dài hạn, thị trường nội địa sẽ là nền tảng giúp ngành thủy sản Việt ổn định sản xuất, vượt qua biến động toàn cầu và củng cố vị thế trên thị trường quốc tế. Nếu doanh nghiệp nội đủ bản lĩnh đầu tư, nếu người tiêu dùng Việt sẵn sàng ủng hộ hàng Việt, và nếu nhà nước có chính sách hỗ trợ đúng trọng tâm – thì “sân nhà” hoàn toàn có thể trở thành bệ phóng mạnh mẽ cho ngành thủy sản.
Chúng ta đã đưa cá tra, tôm sú đi khắp thế giới – thì chẳng có lý do gì để không xây dựng được một thị trường nội địa xứng tầm cho chính những sản phẩm đó.