Chia sẻ nội dung:
Những tháng cuối năm 2025 mở ra bối cảnh vừa áp lực vừa cơ hội cho xuất khẩu thủy sản Việt Nam.
Dù kết quả 7 tháng đầu năm cho thấy tín hiệu tăng trưởng tích cực, các rào cản thuế quan từ thị trường trọng điểm đang buộc ngành phải thay đổi mạnh mẽ. Trong tình thế đó, đầu tư vào chế biến sâu không còn là lựa chọn, mà đã trở thành chiến lược then chốt để củng cố tăng trưởng và khẳng định vị thế thủy sản Việt trên thị trường quốc tế.
Tăng trưởng xuất khẩu ấn tượng nhưng thách thức gia tăng
7 tháng đầu năm 2025 ghi dấu sự bứt phá rõ rệt của ngành thủy sản Việt Nam khi kim ngạch xuất khẩu chung tăng hơn 17% so với cùng kỳ, trong đó riêng ngành tôm đạt mức tăng gần 24%. Thành quả này phần lớn đến từ nỗ lực của doanh nghiệp trong việc đẩy mạnh giao hàng sang thị trường Hoa Kỳ trước khi các mức thuế đối ứng mới được áp dụng từ đầu tháng 8.
Tuy vậy, những rào cản đang phủ bóng triển vọng tăng trưởng. Cả ba mặt hàng chủ lực gồm tôm, cá tra và cá ngừ đều phải gánh mức thuế đối ứng 20% tại thị trường Mỹ, trong khi kết quả sơ bộ của POR19 tiếp tục đưa ra mức thuế chống bán phá giá cao cho nhiều doanh nghiệp tôm. Điều này làm suy giảm lợi thế cạnh tranh trước các đối thủ như Ecuador hay Indonesia. Cùng lúc đó, thị trường Trung Quốc – đầu ra quan trọng của cá tra cũng chững lại bởi áp lực tồn kho lớn.
Chế biến sâu: Chìa khóa mở cánh cửa thị trường mới
Trong bối cảnh các sản phẩm thô và sơ chế gặp khó khăn về cạnh tranh giá, con đường bứt phá cho ngành thủy sản nằm ở việc tạo ra giá trị gia tăng. Đây chính là lúc vai trò của công nghệ chế biến sâu trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Các sản phẩm chế biến sâu, hàng ăn liền, tiện lợi không chỉ đáp ứng được xu hướng tiêu dùng hiện đại mà còn ít bị ảnh hưởng bởi các rào cản thuế quan áp lên hàng nguyên liệu.
May mắn thay, các Hiệp định Thương mại Tự do thế hệ mới như EVFTA, CPTPP, UKVFTA đang mở ra một "xa lộ" thênh thang cho các sản phẩm này. Việc các rào cản kỹ thuật tại EU dần được gỡ bỏ cùng với lợi thế thuế quan đang tạo ra một dư địa tăng trưởng khổng lồ. Đây là cơ hội vàng để các doanh nghiệp Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng giá trị cao vào các thị trường khó tính nhưng đầy tiềm năng như EU, Nhật Bản, Úc và Canada, bù đắp cho sự sụt giảm tại thị trường Mỹ.
Chế biến sâu mở rộng thị trường xuất khẩu
Trong khi sản phẩm thô và sơ chế ngày càng khó cạnh tranh về giá, hướng đi bền vững cho ngành thủy sản là phát triển dòng sản phẩm giá trị gia tăng. Công nghệ chế biến sâu, thực phẩm ăn liền và sản phẩm tiện lợi không chỉ phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại mà còn giảm thiểu tác động từ các biện pháp thuế quan áp lên nguyên liệu cơ bản.
Các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như EVFTA, CPTPP và UKVFTA đang tạo lợi thế lớn cho nhóm sản phẩm này. Việc rào cản kỹ thuật tại EU dần được tháo gỡ cùng ưu đãi thuế quan mở ra tiềm năng tăng trưởng rộng, giúp doanh nghiệp Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường cao cấp như EU, Nhật Bản, Úc và Canada, bù đắp sự sụt giảm tại Mỹ.
Những rào cản thương mại hiện nay không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội buộc thủy sản Việt Nam đổi mới. Tương lai ngành không nằm ở sản lượng thô, mà ở giá trị gia tăng. Đầu tư cho chế biến sâu, nâng chất lượng và xây dựng thương hiệu bài bản sẽ giúp ngành không chỉ vượt khó, duy trì tăng trưởng, mà còn khẳng định vị thế trên thị trường toàn cầu.