Chia sẻ nội dung:
Tại sao không nuôi rùa lớn rồi mới thả?
Trong nhiều chiến dịch bảo tồn rùa biển và rùa nước ngọt, một câu hỏi phổ biến thường được đặt ra là: "Tại sao không nuôi rùa đến khi lớn, cứng cáp rồi mới thả ra tự nhiên để tăng tỉ lệ sống sót?" Nghe có vẻ hợp lý, nhưng thực tế lại không đơn giản như vậy. Việc nuôi rùa lâu dài trong môi trường nuôi nhốt có thể gây ra nhiều hệ lụy không mong muốn, thậm chí phản tác dụng với mục tiêu bảo tồn.
Rùa lớn lên trong môi trường nuôi sẽ mất khả năng sinh tồn tự nhiên
Rùa con sau khi nở ra từ trứng sẽ trải qua một giai đoạn gọi là "giai đoạn đi lạc" (lost years) – khoảng thời gian chúng phiêu dạt trong đại dương, học cách tìm thức ăn, né tránh kẻ thù và thích nghi với dòng chảy tự nhiên.
Đây là thời gian rùa hình thành kỹ năng sinh tồn cốt lõi. Nếu nuôi trong bể hay hồ nhân tạo quá lâu, rùa sẽ không học được cách tự kiếm ăn, phản xạ kém với thiên địch và dễ chết khi được thả về tự nhiên.
Tác động sinh lý và hành vi bất lợi
Rùa nuôi trong môi trường nhân tạo thường bị thay đổi hành vi. Chúng có thể bị quá quen với con người, dẫn đến việc tiếp cận tàu thuyền hoặc các khu vực đô thị, làm tăng nguy cơ bị tai nạn hoặc săn bắt.
Ngoài ra, sự thay đổi nhiệt độ, ánh sáng, và điều kiện dinh dưỡng trong môi trường nuôi cũng có thể gây rối loạn sinh lý, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, hệ tiêu hóa và cả khả năng sinh sản sau này.
Nguy cơ phát tán mầm bệnh
Việc nuôi nhốt rùa trong thời gian dài, đặc biệt trong điều kiện không đảm bảo, dễ tạo môi trường cho mầm bệnh sinh sôi. Khi thả rùa mang mầm bệnh ra môi trường tự nhiên, nguy cơ lây lan dịch bệnh cho quần thể rùa hoang dã là rất lớn, có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, làm suy giảm cả một quần thể.
Lãng phí nguồn lực và đi sai hướng bảo tồn
Việc nuôi rùa đến khi lớn đòi hỏi chi phí, nhân lực và thời gian rất lớn. Nếu mục tiêu là phục hồi quần thể rùa tự nhiên, thì đầu tư này không mang lại hiệu quả tương xứng. Thay vào đó, nguồn lực nên được dùng để bảo vệ bãi đẻ, trứng và giai đoạn ấp nở, kết hợp giáo dục cộng đồng, giảm thiểu đánh bắt và bảo vệ sinh cảnh tự nhiên.
Khoa học bảo tồn ưu tiên “thả sớm”
Nhiều nghiên cứu quốc tế đã chỉ ra rằng: thả rùa con ngay sau khi nở là phương án tốt nhất để duy trì hành vi bản năng và khả năng sinh tồn của chúng. Mặc dù tỉ lệ sống sót thấp (chỉ khoảng 1/1000), nhưng đó là cách tự nhiên mà loài rùa đã thích nghi suốt hàng triệu năm tiến hóa. Bảo vệ số lượng lớn trứng và rùa con tại bãi đẻ là phương pháp hiệu quả và bền vững hơn so với nuôi lớn rồi thả.
Ý tưởng nuôi rùa lớn rồi thả tuy mang tính thiện chí nhưng không phù hợp với nguyên lý sinh thái và thực tiễn bảo tồn. Để góp phần bảo vệ rùa một cách hiệu quả, chúng ta cần hành động đúng cách, dựa trên cơ sở khoa học – bảo vệ nơi sinh sản, giảm thiểu tác động từ con người, và để rùa được sống theo đúng vòng đời tự nhiên của chúng.